Terracottakleurige zonnepanelen: ‘Energie opwekken met oog voor esthetiek’

Het Nederlandse bedrijf Solarix maakt PV-panelen, maar niet de gangbare zwarte exemplaren. Ze ontwikkelden terracottakleurige panelen voor op daken, en het assortiment aan gekleurde panelen voor gevelplaten (BIPV) bestaat inmiddels uit veertien standaard kleuren en 76 opties in 6 designcollecties. ‘We willen de wereld mooier maken.’

Architect Marloes van Heteren hield zich al in 2015 bezig met de vraag hoe je gebouwen energieneutraler kunt maken. Toen ze productontwerper/kunstenaar Reinier Bosch tegenkwam, sloegen ze de handen ineen. ‘We merkten dat de sector niet heel erg met innovatie bezig was, maar bedachten ook dat we met een mooi product en grotere doelgroep zouden kunnen bereiken. We wilden met onze panelen energie opwekken, maar de focus moest ook op de esthetiek liggen. Door onze kennis van bouwtechniek en productontwikkeling samen te voegen konden we in 2016 een eerste prototype vervaardigen en in 2018 onze eerste gevel realiseren. Sinds die begintijd zijn we flink gegroeid. We hebben een flink team en een assemblagehal, maar de insteek is nog steeds: energie opwekken, maar wel met oog voor esthetiek.’

Unieke uitstraling

De energietransitie is een enorme opgave. ‘We zien her en der zonneparken verrijzen’, zegt Van Heteren. ‘Aan de ene kant is dat goed, maar anderzijds: echt fraai is het niet. Dat geldt ook voor zwarte PV-panelen op terracotta daken bijvoorbeeld. Fijn dat het groene stroom oplevert, maar mooi, nou nee. Door in te zetten op PV die goed in de gebouwde omgeving in te passen is, creëren we nieuwe mogelijkheden. Dat doen we onder andere met BIPV-panelen voor integratie in gevels. Door die in verschillende kleuren te leveren, kunnen architecten een gebouw een compleet unieke uitstraling geven. Het mooie van BIPV is natuurlijk ook dat je geen andere gevelafwerking meer nodig hebt. Het is vergelijkbaar met ieder ander hoogwaardig gevelmateriaal, waarbij de PV-component als pluspunt heeft dat het energie én geld gaat opleveren.’

In het begin hielden Van Heteren en Bosch zich vooral met pv-systemen voor gevels bezig, maar ze kregen steeds vaker vragen over gekleurde zonnepanelen voor op het dak. ‘Veel Nederlandse woningen en monumentale panden hebben terracotta dakpannen en het is mooi als daar bijpassende PV op kan. Die bieden we nu en dat geeft een grote groep mensen de kans om op een esthetisch verantwoorde manier te verduurzamen.’

Reliëf en suède-look

Toen Van Heteren en Bosch begonnen, waren de prijzen van gekleurde panelen nog hoog. Dat is inmiddels niet meer zo. Van Heteren: ‘Op het moment dat we standaardmaten gingen hanteren, konden we weer wat omlaag. We leveren standaard maten en voor geveltoepassingen hebben we inmiddels een vaste kleurencollectie. Natuurlijk hebben we ook zwarte zonnepanelen in de collectie in de varianten mat, glanzend, met reliëf, en een suède-look. Maar soms wil een architect of eindklant iets totaal anders. Dan gaan we een custom-made traject in, waarbij panelen zowel qua maten als kleuren helemaal naar wens worden samengesteld. In principe is alles mogelijk. Toch raden we het niet aan om heel grote panelen te gebruiken. Die zijn gevoeliger voor breuk, onhandig qua handling in onze assemblagehal, en vervolgens lastig te transporteren en te monteren. Het kan, maar er zitten wat haken en ogen aan.’

Ook felle kleuren zijn wat lastig, en daar doen ze dan ook nog steeds onderzoek naar. ‘We hebben onlangs felgele BIPV-panelen ontwikkeld. Die zijn boven verwachting mooi geworden en het rendement valt ook mee.’

BENG

Solarix heeft inmiddels een aantal projecten gerealiseerd. ‘Daar moeten we het van hebben’, stelt Van Heteren. ‘Voorbeelden doen het goed, hoe meer mensen weten wat er mogelijk is, hoe beter het is. De huidige regelgeving geeft ook wel een duwtje in de rug. De BENG schrijft voor dat nieuwbouw voor een bepaald percentage hernieuwbare energie opwekt. Zonnepanelen liggen dan voor de hand, maar het is ook mogelijk om daar BIPV voor in te zetten. Dan is er qua looks zoveel te kiezen. Qua rendement is het inderdaad waar dat zwarte panelen het meeste opleveren. Met kleur lever je 10 tot 40 procent in. Is dat veel? Dat ligt er maar aan waar je vanuit gaat. Een woning met houten gevelplaten levert 0 stroom op. Ieder BIPV-paneel is beter dan iets anders. Wij zijn ervan overtuigd dat BIPV over 10 jaar standaard is. En dat onze kinderen later zeggen: hoe is het mogelijk dat er vroeger gevels werden opgeleverd die geen elektriciteit opwekten.’

Distributiecentra ‘aankleden’

‘We zijn aan het onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om onze panelen te plaatsen langs trambanen en autosnelwegen’, zegt Van Heteren. ‘Ze kunnen fungeren als geluidsschermen die stroom opwekken en tegelijk de omgeving een stukje mooier maken. Omdat we panelen op kleur vervaardigen is het heel goed mogelijk om ze in het landschap te integreren. Daar liggen echt kansen. Denk bijvoorbeeld aan distributiecentra die overal oprijzen. Dat zijn meestal grijs/zwarte dozen, maar met gekleurde BIPV-panelen kun je ze ‘aankleden’ en er iets heel moois van maken.’

Een prachtig voorbeeld van een gerealiseerd project is het verduurzamen van de stadsschouwburg in de historische stad Middelburg. De gemeente gaf Solarix opdracht voor deze metamorfose, die laat zien dat ook op een architectonisch waardevol pand duurzame energie opgewekt kan worden. ‘De bestaande architectuur was het uitgangspunt’, zegt Van Heteren. ‘We keken zowel naar de kleuren in het metselwerk en de kozijnen als naar de functie en uitstraling van het gebouw. We hebben gekozen voor verticaal geplaatste panelen aan weerszijden van de hoofdingang. Je krijgt daardoor het effect van coulissen; heel passend bij wat er in de schouwburg gebeurt. In 2022 kwam dit project gereed en de 32 BIPV-panelen (samen zo’n 40 m2 groot) wekken jaarlijks 3.460 kWh op.’

Wensen van de klant

Vanuit de bouw- en installatiesector keek men eerst wel wat sceptisch tegen de producten van Solarix aan. Van Heteren: ‘Ze hadden nogal wat vragen: is dat niet heel duur? is het wel sterk? voldoet het wel aan de normen? We kunnen alle voorbehouden weerleggen, en bovendien hebben we inmiddels flink wat mooie showcases. Verder zijn onze panelen gecertificeerd en opgenomen in de nationale milieudatabase. Daardoor neemt de belangstelling echt toe.

Installateurs die voor de particuliere markt werken, krijgen vaak vragen over de mogelijkheid van terracottakleurige dakpanelen. Veel mensen hebben hier echt op gewacht. Het is natuurlijk voor installatiebedrijven fijn als ze aan de wensen van de klant kunnen voldoen.’