Buffervaten bestaan in diverse formaten, verschillen wat betreft gebruikte materialen en isolatietechnieken en wat plaatsing betreft heb je vaak keuze uit staande en liggende modellen. Daar kijken wij hier verder niet naar. Wel naar de verschillende functies die moderne buffervaten kunnen vervullen, want er is nogal wat mogelijk!
Traditioneel buffervat
Van oorsprong wordt een buffervat ingezet om te voorkomen dat een warmtepomp gaat pendelen. Pendelen betekent dat de warmtepomp een tijdlang kort na elkaar steeds maar weer aan en uit gaat. Dit gebeurt als de gegenereerde warmte niet in één keer kan worden overgedragen aan bijvoorbeeld het verwarmingssysteem. Dat gaat dan in korte horten en stoten, in plaats van in één mooie vloeiende beweging. Dit is op te lossen door een buffervat te gebruiken.
Dankzij het ruime opslagvat dat gevuld is met cv-water, wordt de warmte ditmaal netjes gebufferd en kan de warmtepomp gewoon blijven doordraaien. Waarna de warmte alsnog geleidelijk vanuit het buffervat aan het verwarminssysteem kan worden afgedragen. Dit is veel efficiënter en ook beter voor de levensduur van de warmtepomp.
Warmteopslag
De oorspronkelijke functie van een traditioneel buffervat is inmiddels uitgebreid door het vat meteen ook te gaan gebruiken voor warmteopslag. Door een groter vat te installeren met daarin dus extra veel cv-water, kan hierin een flinke voorraad warmte worden bewaard. Daarmee is het buffervat nu vooral veranderd in een thermische batterij. Al wordt het ook nog steeds gebruikt om pendelen tegen te gaan.
Deze ruime opslagcapaciteit voor warmte, in de praktijk is dit dus warm cv-water, is dus specifiek bedoeld om op een later moment te gaan gebruiken. Want de momenten dat bijvoorbeeld een warmtepomp vrolijk staat te draaien op gratis beschikbare zonnestroom, hoeft zeker niet altijd de periode te zijn waarin er behoefte is aan verwarming. Net zoals ongebruikte stroom aan het net kan worden geleverd of worden opgeslagen in een thuisaccu, wordt hiermee juist warmte opgeslagen. Immers: wie wat bewaart, die heeft wat (voor later)!
Warmtewisselaar
Mogelijk maakt een klant gebruik van meerdere warmtebronnen of overweegt dit te gaan doen. Denk aan een warmtepomp en aanvullend zonnecollectoren of PVT-panelen. Dan is het ideaal als al deze warmtebronnen hun energie gezamenlijk op één en dezelfde plek kunnen opslaan. Nou, dat kan door een buffervat met één of meer warmtewisselaars te installeren.
Via de standaard aansluitingen wordt het buffervat met de warmtepomp verbonden. Aanvullend kunnen nu ook de leidingen van bijvoorbeeld de zonnecollectoren waarin een koudemiddel stroomt worden aangesloten op de warmtewisselaar die in het buffervat zit. Zodat het koudemiddel de warmte netjes kan overdragen aan het cv-water in het buffervat. Op die manier ontstaat dus een mooie warmte-hub.
Gelaagde opslag
Er kan ook nog sprake zijn van een gelaagd buffervat. Hierbij wordt de warmte in meerdere temperatuurlagen opgeslagen (stratificatie) waardoor verschillende warmtezones ontstaan, die zo goed mogelijk van elkaar gescheiden worden gehouden. Op die manier kan cv-water voor verschillende afgiftesystemen worden verzorgd, denk aan LTV en HTV (Lage Temperatuur Verwarming en Hoge Temperatuur Verwarming). Een gelaagd buffervat kan ook nog een extra functie hebben en daarmee komen we meteen aan bij het volgende type buffervat.
Sanitair water
Van oorsprong is een buffervat puur en alleen bedoeld voor cv-water. Daarom heb je voor sanitair water een ander soort voorraadvat nodig. Dat neemt niet weg dat beide functies wel degelijk gecombineerd kunnen worden. Met name bij een buffervat met gelaagde opslag kan een extra (RVS) warmtewisselaar een mogelijkheid zijn, waarmee vooral in het bovenste en dus warmste gedeelte tapwater kan worden opgewarmd. Ditmaal stroomt er dus tapwater door de spiraal, want dat moet uiteraard strikt gescheiden blijven van het cv-water dat zich in het buffervat bevindt.
Een variant is dat er bovenin het buffervat een extra tank zit, speciaal bedoeld voor tapwater, ook wel tank-in-tank genoemd. Een buffervat waarmee aanvullend warm tapwater kan worden verzorgd, wordt soms een hygiëne buffervat genoemd.
Dankzij de integratie van beide functies, volstaat het om één (wellicht groter) vat te installeren, in plaats van twee aparte tanks. Essentieel is uiteraard wel dat het tapwater heet genoeg kan worden gemaakt, dit vanwege het voorkomen van legionellabesmettingen. Terwijl voor cv-water (bij LTV) een lagere temperatuur volstaat.
Boilervat
Oké, volgens de letter is dit helemaal geen buffervat, maar voor de compleetheid mag het voorraadvat of boilervat hier niet ontbreken. Dit opslagvat is puur bedoeld voor het opwarmen van sanitair water en heeft dus helemaal niets te maken met de cv-installatie.
Ook weer via een warmtewisselaar wordt de warmte vanuit de leidingen van warmtepomp, zonnecollectoren, of PVT-panelen, overgedragen aan het tapwater. Waardoor het tapwater nooit met het koudemiddel of systeemwater (verwarmingswater) in contact kan komen.
Dankzij een apart boilervat kun je de opslag van warm tapwater en warm cv-water gescheiden houden, bijvoorbeeld als de boiler beter op een andere plek geïnstalleerd kan worden. Of er is al een buffervat aanwezig en het plaatsen van een los boilervat wordt als beste oplossing gezien. Wat ook nog kan, is dat een boilervat volstaat omdat er bij de klant helemaal geen behoefte is aan een buffervat.
