Deze maatregelen beperken de risico’s van werken in een besloten ruimte

In de bouw of in de installatietechniek hoort het er soms bij: werken in een besloten ruimte. Maar niet iedereen houdt ervan. In een riool, put of kruipruimte is de werkruimte minimaal en dat brengt risico’s met zich mee. Gelukkig zijn die door bewustwording en met bepaalde maatregelen wel te beperken.

Onder een besloten ruimte verstaan we een (deels) afgesloten omgeving, bijvoorbeeld een put, riool of kruipruimte. De toegang is meestal nauw en de ruimte niet op sta-hoogte. Het is heel duidelijk niet bedoeld als een verblijfsruimte. Hooguit wordt het als opslagruimte van afgedankte spullen gebruikt. In de ruimte kunnen onaangename of zelfs giftige stoffen aanwezig zijn. Het kan er koud of juist warm, vochtig, stoffig zijn; allemaal omstandigheden waarbij het niet fijn werken is.

Kennis en ervaring

Wie in zo’n besloten ruimte moet werken, bijvoorbeeld om een waterleiding te vervangen, moet weten wat hij/zij doet. Kennis en ervaring is essentieel en voor sommige risicovolle beroepen is een VCA-certificaat vereist. Werken in zo’n krappe ruimte lukt meestal niet zonder te bukken, en soms is het alleen mogelijk om kruipend bij de plek te komen waar de werkzaamheden moeten worden uitgevoerd. Dat is flink zwaar voor knieën, rug, schouders en nek, en zorgt er ook voor dat het lastig is om zo’n kleine ruimte uit te komen als er een calamiteit is. 

Het belangrijkste punt bij het werken in een besloten ruimte is, dat iemand dat niet in z’n eentje doet. Is het te krap voor twee personen, dan gaat een persoon de besloten ruimte in en de ander blijft bij de ingang op gehoorsafstand. 

Afvinklijst 

Het werken in besloten ruimtes is risicovol. Er zijn acht verschillende gevaren, en wel: zuurstoftekort, vergiftiging, beknelling, brand- en explosiegevaar, elektrocutie, hittestress, lawaai, struikelen en vallen. Om de risico’s te beperken, kan de volgende afvinklijst met aandachtspunten helpen: 

• Vraag een evacuatieplan op, of maak het zelf. 
• Inventariseer vooraf de risico’s en bespreek ze met betrokken collega’s.
• Bedenk oplossingen om de risico’s te verkleinen.
• Sluit leidingen die op de besloten ruimte uitkomen vóór de werkzaamheden af.
• Doe geen onnodig werk in de besloten ruimte. Bereid daarbuiten alvast voor wat er kan. 
• Meet vooraf of het zuurstofgehalte voldoende is en of (en zo ja welke) er gevaarlijke gassen zijn.
• Zorg voor (nood)verlichting en een opgeladen mobiele telefoon.
• Werk met explosievrije elektrische apparatuur.
• Zorg dat je zo kort mogelijk in de besloten ruimte hoeft te zijn.
• Duurt het werk lang, wissel elkaar dan af. 
• Gebruik je eigen pbm’s, die passen!
• Markeer de ruimte rondom de ingang van de besloten ruimte, zodat er niemand in kan vallen.

Niet alledaags

Ook al zijn alle punten van de afvinklijst goed doorgenomen en de juiste maatregelen zijn getroffen; het is onmogelijk om alle risico’s helemaal te elimineren. Een besloten ruimte blijft een niet alledaagse werkomgeving. 

Trouwens, voor wie last heeft van claustrofobie is een besloten ruimte geen geschikte werkruimte. Want raakt iemand in paniek, dan vergroot dat het risico enorm. Neem dat serieus en beschouw het als gevaar nr. 9.