Niet iedereen weet dat mechanische ventilatie – die in veel woningen al aanwezig is – een mooi opstapje kan zijn naar een echte warmtepomp. Daarmee kan je een leuke energiebesparing realiseren. Daar is zelfs geen buitenunit voor nodig, waardoor het een relatief kleine ingreep is om dit voor elkaar te krijgen. Wat is een ventilatiewarmtepomp en hoe gaat dit alles in z’n werk?
Veel woningen beschikken over mechanische ventilatie. In de meest eenvoudige vorm wordt hierbij de lucht op bepaalde plekken in het huis zoals de badkamer en de wc-ruimte afgezogen en op een centraal punt via een luchtkanaal naar buiten afgevoerd. Door de onderdruk die zo in de woning ontstaat, wordt als vanzelf nieuwe, verse buitenlucht via zoiets als roosters die bij de ramen of in de buitenmuur zitten aangevoerd naar bijvoorbeeld de woonkamer en slaapkamers.
Zeg maar dag tegen de warmte
Zo wordt de lucht in huis dus continu ververst, maar met wel als groot nadeel dat met de afgevoerde lucht meteen ook heel veel warmte zomaar naar buiten wordt geblazen. Waarop de cv-ketel flink aan de slag moet om de woning alsnog op de gewenste temperatuur te brengen of te houden. Wat natuurlijk heel erg zonde en ook onnodig is.
Bij balansventilatie met een wtw-installatie is de situatie al een stuk beter, omdat hier eerst veel warmte uit de afgezogen lucht wordt teruggewonnen, voordat deze lucht naar buiten wordt geblazen. Met deze warmte wordt vervolgens verse inkomende lucht die van buiten wordt gehaald weer netjes opgewarmd. De CV-ketel hoeft nu veel minder vaak bij te springen. In dat geval zijn er wel extra luchtkanalen nodig, niet alleen voor de uitgaande maar ook de ingaande luchtstroom, met beide een eigen ventilator. Omdat deze twee luchtstromen in balans zijn, spreekt men hier van balansventilatie.
Geen buitenunit
In beide situaties kan een ventilatiewarmtepomp worden ingezet. Een groot voordeel daarvan is dat er voor een ventilatiewarmtepomp helemaal geen buitenunit nodig is, laat staan een bodembron. De warmte wordt immers aan de (uitgaande, warme) ventilatielucht onttrokken. Daardoor is dit type warmtepomp ook heel geschikt voor flatgebouwen en appartementen. In de basis wordt de mechanische ventilatiebox vervangen door een ongeveer even grote en dus behoorlijk kleine warmtepomp. Die neemt amper ruimte in beslag, wat belangrijk kan zijn in bestaande situaties.
Het is natuurlijk maar de vraag of er altijd en op elk moment voldoende warmte kan worden teruggewonnen, als er alleen een uitgaand luchtkanaal is (ventilatie type C). Er wordt dan immers (koude) buitenlucht via bijvoorbeeld raam- en muurroosters aangevoerd. Daarom kan er ook gekozen worden voor een hybride ventilatiewarmtepomp. Op piekmomenten zal de cv-ketel dan bijspringen en die wordt meteen ook gebruikt voor het warme tapwater. Al met al werkt dit energiebesparend, maar de woning of het appartement kan zeker nog niet van het gas af.
Extra rendement
Zijn er zowel ingaande als uitgaande luchtkanalen (ventilatie type D), dan is er veel meer mogelijk. Ditmaal zitten er inblaasventielen verspreid over de woning en zijn er geen roosters meer in ramen of muren aanwezig. Doordat beide luchtstromen nu volledig onder controle zijn, kan de warmte die uit de uitgaande lucht wordt teruggewonnen, meteen aan de verse ingaande luchtstroom worden overgedragen om deze alvast voor te verwarmen.
Niet voor niets is bij dit ventilatietype ook al een ‘gewone’ WTW-installatie mogelijk. Maar een ventilatiewarmtepomp weet zelfs nog meer warmte terug te winnen, omdat het de afgevoerde lucht enorm ver kan afkoelen, veel kouder dan de buitenlucht in veel situaties. Daarnaast kunnen bepaalde ventilatiewarmtepompen nog wat extra energie putten uit de condensatie van ventilatielucht, waardoor het rendement nog eens extra hoog is.
Isolatie en afgiftepunten
Afhankelijk van de situatie kan dus een compacte ventilatiewarmtepomp worden geïnstalleerd die de aanwezige cv-ketel ondersteunt (hybride warmtepomp), of een alles-in-één ventilatielucht/water warmtepomp (all-electric). Met dit laatste combineer je op een energie-efficiënte manier de ventilatie van de woning met de verwarming van diezelfde woning, plus er is een (vaak) interne boiler voor warm tapwater. Hiermee kan een woning dus van het gas af.
Belangrijk is zoals altijd dat er door een erkende installateur naar de gehele keten wordt gekeken. Zo is en blijft het allereerst belangrijk dat een woning of appartement in voldoende mate is geïsoleerd. Want alle warmte die je door slechte isolatie verliest, ben je natuurlijk definitief kwijt en dan moet de ventilatiewarmtepomp alsnog extra hard aan het werk. Daarnaast is het nodig om te kijken naar de warmte-afgiftepunten van het centrale verwarmingssysteem. Bij een ventilatiewarmtepomp wordt het verwarmingswater minder heet dan bij de traditionele cv-ketel en daar moeten de aanwezige radiatoren of vloerverwarming wel raad mee weten.
Blijf up-to-date en ontvang de Bouw en Installatie Hub nieuwsbrief
Dit is een artikel van Bouw en Installatie Hub. Wil je op de hoogte blijven van al het nieuws uit de bouw- en installatiesector? Neem dan een kijkje op de hub en meld je aan voor de online community.
↗
